Επιστροφή από διακοπές ετοιμάζουμε τον λαχανόκηπο μας!

Με την αρχή του φθινοπώρου είναι η κατάλληλη ευκαιρία να ζωντανέψουμε ξανά το λαχανόκηπο μας. Αλλάζουμε, λοιπόν τα φυτά που φυτέψαμε την άνοιξη και το καλοκαίρι, όπως ντομάτες, πιπεριές, αγγούρια με άλλα φυτά, ψυχρής εποχής, όπως λάχανα ή κουνουπίδια και απολαμβάνουμε τα δικά μας λαχανικά όλο το χρόνο. Ας δούμε λοιπόν ποιά είναι μερικά κατάλληλα φυτά για φύτευση το φθινόπωρο, αλλά και βασικές πληροφορίες και συμβουλές για να κάνουμε τις σωστές επιλογές για το λαχανόκηπο.

• Λάχανο, με ποικιλίες με πρασινόλευκο χρώμα κεφαλής και ποικιλίες με κόκκινο  χρώμα
• Κουνουπίδι
• Μπρόκολο με ποικιλίες με χρώμα ανθοκεφαλής σκούρο ή ανοιχτό πράσινο και μωβ-ιώδες
• Γουλί (γογγύλι) όπου υπάρχουν ποικιλίες λευκοπράσινων σφαιρικών γογγυλιών και μωβ σφαιρικών γογγυλιών
• Λαχανάκι βρυξελλών
• Κέιλ (Λαχανίδα)

τα οποία ανήκουν στην οικογένεια των Σταυρανθών (Brassicaceae-Cruciferae), είναι διετή φυτά, αλλά καλλιεργούνται ως μονοετή για τη φυλλώδη κεφαλή, ή την ανθοκεφαλή τους.

Είναι φυτά ψυχρής εποχής, ανθεκτικά στις χαμηλές θερμοκρασίες, με ιδανική θερμοκρασία 15-20 βαθμούς κελσίου, με εξαίρεση το λαχανάκι βρυξελλών, που ευδοκιμεί καλύτερα σε ακόμη χαμηλότερες θερμοκρασίες και το γουλί, που είναι πιο ευαίσθητο στις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Για τη φύτευση τους, επιλέγουμε ηλιόλουστες θέσεις, αν και ανέχονται και ημισκιερές, ειδικά όταν πρόκειται για πρώιμες, καλοκαιρινές φυτεύσεις, όπου επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες και μεγάλη ηλιοφάνεια. Το έδαφος, πρέπει να είναι γόνιμο (με εξαίρεση το λαχανάκι βρυξελλών, που ανέχεται και λιγότερο γόνιμα εδάφη), πλούσιο σε οργανική ουσία, με καλή αποστράγγιση. Κατά τη φύτευση, σκαλίζουμε καλά το έδαφος και προσθέτουμε κοπριά, ή ακόμη καλύτερα compost/vermicompost, για να το εμπλουτίσουμε με θρεπτικά στοιχεία. Ένας ευκολότερος, και οικονομικότερος τρόπος, ειδικά αν έχουμε φυτεύουμε λίγα φυτά είναι αντί να ρίξουμε κοπριά ή compost/vermicompost σε όλο τον κήπο, να ρίξουμε ατομικά, σε κάθε φυτό, στο λάκκο φύτευσης, μια μικρή ποσότητα κατά τη φύτευση. Συμπληρωματικά, συνιστάται να προσθέσουμε στο λάκκο φύτευσης και μια μικρή ποσότητα λιπάσματος Ασβεστίου-Μαγνησίου, δύο απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία, ειδικά για το λάχανο, το οποίο ελλείψει Ασβεστίου παρουσιάζει περιφερειακή νέκρωση των φύλλων. Έπειτα, φυτεύουμε τα φυτά μας σε γραμμές, σε αποστάσεις 40-60 εκατοστά μεταξύ των φυτών και 60-80 εκατοστά μεταξύ των γραμμών, εκτός από το γουλί, το οποίο φυτεύεται σε μικρότερες αποστάσεις, 20-30 εκατοστά μεταξύ ,των φυτών και 50-60 μεταξύ των γραμμών.`

Όσον αφορά τις καλλιεργητικές περιποιήσεις, και αυτές είναι λίγο πολύ ίδιες για τα Σταυρανθή.

• Πότισμα: Τα φυτά μας, ειδικά στην αρχή, χρειάζονται συχνό πότισμα, συνήθως κάθε 2-3 μέρες ή και συχνότερα, αν μιλάμε για πρώιμες, καλοκαιρινές φυτεύσεις όπου επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Όσο μεγαλώνουν τα φυτά μας, και πλησιάζει ο καιρός για συγκομιδή, ποτίζουμε πιο αραιά και προσπαθούμε να ποτίζουμε με σταθερή συχνότητα, ειδικά στο λάχανο, για να αποφύγουμε το σκάσιμο της ανθοκεφαλής. Πάντα ωστόσο, προσαρμόζουμε το πότισμα ανάλογα και τις βροχοπτώσεις που επικρατούν εκείνη την περίοδο.
• Ζιζάνια: Σημαντική είναι επίσης και η αντιμετώπιση των ζιζανίων, των αγριόχορτων δηλαδή που φυτρώνουν γύρω απ’τα φυτά μας, και τα ανταγωνίζονται σε νερό και θρεπτικά στοιχεία, υποβαθμίζοντας έτσι την παραγωγή. Έτσι, φαιρούμε με τα χέρια, ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα χόρτα που φυτρώνουν, ενώ για ακόμη καλύτερη αντιμετώπιση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε γεωύφασμα κατά τη φύτευση, το οποίο περιορίζει τα ζιζάνια.
• Λίπανση: Αναφορικά με τη λίπανση, το λάχανο είναι το πιο απαιτητικό σε θρεπτικά από τα μπρόκολο, κουνουπίδι, κειλ, λαχανάκι και γουλί.
  Το λάχανο, χρειάζεται κάθε 2-3 βδομάδες είτε κάποιο πλήρες βιολογικό είτε κάποιο συμβατικό καθώς και Ασβέστιο-Μαγνήσιο, ενώ τα υπόλοιπα κάθε 2-4 εβδομάδες.
  Επιπλέον, τα σταυρανθή λαχανικά παρουσιάζουν αυξημένες ανάγκες  και σε Βόριο, και ιδιαίτερα το κουνουπίδι, το οποίο εμφανίζει καστανές κηλίδες στην ανθοκεφαλή και το γουλί. Οι ανάγκες, αυτές όμως, συνήθως καλύπτονται, εφόσον κατά τη βασική λίπανση, πριν τη φύτευση, έχει ενσωματωθεί στο χωράφι vermicompost και αν το λίπασμα που χρησιμοποιούμε κάθε 2-4 εβδομάδες κατά την καλλιέργεια, έχει μικρές ποσότητες βορίου. Σε περίπτωση όμως, διαπιστωμένης έλλειψης βορίου μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποιο υγρό λίπασμα με βόριο.
• Εχθροί-Ασθένειες: Όπως όλα τα φυτά, έτσι και τα σταυρανθή, προσβάλλονται από ορισμένους εχθρούς και ασθένειες, που ζημιώνουν την καλλιέργεια, αντιμετωπίζονται ωστόσο, σε ικανοποιητικό βαθμό, με προληπτικές εφαρμογές, βιολογικών σκευασμάτων. Συγκεκριμένα, οι σημαντικότεροι εχθροί είναι η Πιερίδα και διάφορες φυλλοφάγες κάμπιες, οι οποίες αντιμετωπίζονται βιολογικά με εφαρμογή βάκιλου Θουριγγίας ενώ από ασθένειες, η συχνότερη είναι η προσβολή από περονόσπορο. Για τον περιορισμό, αποφεύγουμε συνθήκες υψηλής υγρασίας, εξασφαλίζουμε καλό αερισμό στα φυτά μας και, για καλύτερα αποτελέσματα, ψεκάζουμε με βιολογικά σκευάσματα χαλκού.
• Τέλος, στο κουνουπίδι, καλό είναι, όταν αναπτυχθούν αρκετά οι ανθοκεφαλές, να λαμβάνονται μέτρα για την προστασία τους από τις άμεσες ηλιακές ακτίνες, οι οποίες προκαλούν κιτρίνισμα των ανθοκεφαλών, ειδικά στις πρώιμες ποικιλίες. Αυτό, μπορεί να επιτευχθεί με χαλαρό δέσιμο των εξωτερικών, μακρών φύλλων πάνω από την αναπτυσσόμενη κεφαλή, 2-3 μέρες πριν τη συγκομιδή εάν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες ή 5-7 μέρες εάν επικρατούν χαμηλές.

Η Συγκομιδή, γίνεται 60-150 μέρες μετά τη μεταφύτευση, ανάλογα το φυτό και την ποικιλία.
Στο λάχανο, γίνεται όταν το η κεφαλή έχει σταθερό μέγεθος για περίπου 2 εβδομάδες.
Στο μπρόκολο και στο κουνουπίδι όταν η ανθοκεφαλή έχει βάρος περίπου 0.5 και 1 κιλό αντίστοιχα. Στις περισσότερες ποικιλίες μπρόκολου, μετά την αφαίρεση της κεντρικής ανθοκεφαλής, αναπτύσσονται και άλλες, μικρότερες πλευρικές ανθοκεφαλές στις μασχάλες των φύλλων (παραπούλια), οι οποίες μπορούν να συγκομιστούν όταν φτάσουν στο κατάλληλο στάδιο ωριμότητας.
Νέα συγκομιδή δίνει επίσης και το Κέιλ, εφόσον κατά τη συγκομιδή (50-60 μέρες μετά τη μεταφύτευση) κόβουμε τα χαμηλά, πλάγια φύλλα και όχι της κορυφής.
Το γουλί,συγκομίζεται και αυτό αρκετά νωρίς, 55-60 μέρες μετά τη μεταφύτευση του, ενώ το λαχανάκι Βρυξελλών θέλει περίπου 90-120 μέρες.