Προστασία από τον παγετό

Ο χειμώνας αποτελούσε ανέκαθεν μια ιδιαίτερη περίοδο από καλλιεργητικής άποψης, τόσο για τον ερασιτέχνη φιλανθή ή καλλιεργητή όσο και για τον επαγγελματία. Είναι περίοδος φροντίδας και διαμόρφωσης των φυτών όσο βρίσκονται στον απαραίτητο για την ανάπτυξη τους λήθαργο, ταυτόχρονα όμως περίοδος που μπορεί να ζημιώσει έντονα ακόμα και να καταστρέψει ολοκληρωτικά τα φυτά μας εάν οι θερμοκρασίες πέσουν πολύ χαμηλά. Κι ενώ το ψύχος είναι απαραίτητο και ευεργετικό, ο παγετός αποτελεί μέγα κίνδυνο και χρήζει ιδιαίτερης προσοχής και προστασίας για την εύρρωστη εικόνα και την μετέπειτα ανάπτυξη των φυτών μας.

Όταν μιλάμε για ψύχος, και ώρες ψύχους ειδικότερα, εννοούμε τις ώρες αθροιστικά που κατά τη χειμερινή περίοδο η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας πέφτει κάτω από τους 10 ^οC. Αυτές οι θερμοκρασίες είναι απαραίτητες για πολλά φυτά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ελιά που, εάν δεν συμπληρωθούν οι ώρες ψύχους που απαιτούνται κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το δέντρο δεν διαφοροποιεί ανθοφόρους οφθαλμούς. Κατά συνέπεια την επόμενη άνοιξη το δέντρο δεν θα δώσει ανθοφορία, παρά μόνο νέα βλάστηση, οπότε δεν θα δώσει και τον πολυπόθητο καρπό στον παραγωγό.

Όταν όμως αναφερόμαστε σε παγετό, μιλάμε πλέον για θερμοκρασίες ίσες ή χαμηλότερες των μηδέν βαθμών κελσίου. Αυτές οι θερμοκρασίες, πέραν ελαχίστων εξαιρέσεων φυτών με ορισμένη ανθεκτικότητα, αποβαίνουν καταστροφικές για τα φυτά μας. Στη περίπτωση δέντρου ή θάμνου η ζημιά ενδεχομένως να είναι περιορισμένη σε μέρος της βλάστησης και στον καρπό, αλλά για τα μικρότερα καλλωπιστικά φυτά και το λαχανόκηπο ο παγετός μπορεί να επιφέρει ολοκληρωτική καταστροφή.

Μέτρα πρόληψης και προστασίας από τον παγετό

Προκειμένου να αποφύγουμε, λοιπόν, μια μικρή ή εκτεταμμένη βλάβη από τις συνθήκες του παγετού την μεγαλύτερη σημασία έχει η πρόληψη. Όταν γνωρίζουμε ότι αναμένονται ανάλογες καιρικές συνθήκες, οφείλουμε να προστατεύσουμε τα φυτά μας. Παρακάτω αναφέρονται οι καλλιεργητικές πρακτικές που μας εξασφαλίζουν τη μέγιστη δυνατή προστασία.

1. Μεταφορά των φυτών όπου υπάρχει τέτοια δυνατότητα σε προστατευμένη θέση σε μπαλκόνι/βεράντα ή σε εσωτερικό χώρο. Τα φυτά που είναι εγκατεστημένα σε γλάστρες τα τοποθετούμε σε απάνεμες θέσεις με νοτιοανατολικό προσανατολισμό. Φέρνουμε τις γλάστρες όσο το δυνατόν πιο κοντά τη μία στην άλλη δημιουργώντας έτσι μια συστάδα φυτών με τις μικρότερες δυνατές απώλειες θερμοκρασίας από την περιφέρεια τους. Τα πιο ευαίσθητα φυτά καλό είναι να τα μεταφέρουμε κατά τη διάρκεια της νύχτας ή για λίγες μέρες εντός του σπιτιού, διαλέγοντας ένα σημείο φωτεινό, μακρυά από τις πηγές θερμότητας.
2. Κάλυψη της κόμης των φυτών με αντιπαγετικό διαπνέον ύφασμα. Στην αγορά κυκλοφορούν ευρέως πλεόν ειδικά διαπνέοντα αντιπαγετικά υφάσματα σε μορφή έτοιμης κουκούλας σε διάφορα μεγέθη ή σε ρολό για να διαμορφώσουμε εμείς το μέγεθος της κουκούλας και να σκεπάσουμε καλλωπιστικά ποώδους ανάπτυξης ή κηπευτικά. Δείτε τα σχετικά προϊόντα
3. Κάλυψη των κορμών των δέντρων. Για την προστασία του κορμού μπορούμε να τον καλύψουμε με χώμα μέχρι το μισό μέτρο του ύψους του ή εναλλακτικά να καλύψουμε ολόκληρο τον κορμό με ειδικά μονωτικά υλικά.
4. Αποφυγή χρήσης αζωτούχων λιπασμάτων. Την περίοδο που αναμένονται παγετοί αποφεύγουμε να προσφέρουμε λίπανση στο φυτό μας, ειδικά αζωτούχα λιπάσματα που θα προάγουν την έκπτυξη νέας βλάστησης που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη.
5. Προστασία του ριζικού συστήματος. Προκειμένουν να διατηρήσουμε τη θερμοκρασία του εδάφους σε επίπεδα που δεν θα αντιμετωπίσει προβλήματα το ριζικό σύστημα του φυτού, ενσωματώνουμε στο χώμα μας λίγη καλά χωνεμένη κοπριά και καλύπτουμε την επιφάνεια του εδάφους με ειδικά οργανικά υλικά, όπως είναι για παράδειγμα ο κορμός του πεύκου. Με την ίδια λογική για την προστασία ποωδών φυτών μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε άχυρο, με το οποίο καλύπτουμε εξολοκλήρου το φυτό μας για όσο οι θερμοκρασίες δεν υπερβαίνουν τους μηδέν βαθμούς
6. Ψεκασμός του φυλλώματος. Για την προστασία του φυλλώματος συνιστάται η εφαρμογή μέσω διαφυλλικού ψεκασμού ενός χαλκούχου σκευάσματος ιχνοστοιχεών ή ενός σκευάσματος αμινοξέων. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η διαθεσιμότητα των θρεπτικών συστατικών και η φωτοσυνθετική ικανότητα των φύλλων, ενώ ταυτόχρονα διαμορφώνεται ένα φίλμ προστασίας στην επιφάνεια των φύλλων.

Οι επαγγελματίες καλλιεργητές έχουν κι άλλα όπλα στη φαρέτρα τους έναντι του παγετού όπως λάμπες ακτινοβολίας, σόμπες θερμού αέρα, συστήματα υδρονέφωσης κ.α. Συστήματα αναγκαία όταν μιλάμε για γεωργική εκμετάλλευση με σκοπό τον βιοπορισμό, το κόστος των οποίων όμως τα καθιστά ασύμφορα σε επίπεδο νοικοκυριού. Παρόλα αυτά, ακολουθώντας τα έξι βήματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω είναι παραπάνω από βέβαιο ότι θα ξεπεράσουμε τον επερχόμενο παγετό και, μαζί με τα αγαπημένα μας φυτά, θα ετοιμαστούμε να υποδεχτούμε την άνοιξη που θα μπει σε λίγο καιρό να αναγεννήσει τη φύση και τη διάθεση μας!