Φιστικιά (Pistacia vera) Η φιστικιά είναι δίοικο, φυλλοβόλο, πρωτανδρικό καρποφόρο δέντρο αργού ρυθμού ανάπτυξης. Το μέγιστο ύψος της σε πλήρη ανάπτυξη φτάνει μέχρι τα δέκα μέτρα, με έξι μέτρα διάμετρο κόμης. Έχει φύλλα δερματώδη και σύνθετα. Ο αριθμός των φυλλαρίων του κάθε φύλλου είναι χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει τα θηλυκά από τα αρσενικά δέντρα, καθώς και τους τέσσερις τύπους των αρσενικών δένδρων μεταξύ τους. Ο τύπος Α έχει πρώιμη άνθηση στα τέλη Μαρτίου και 5-9 φυλλάρια (μ.ο. 7). Ο τύπος Β έχει μεσοπρώιμη άνθιση στα τέλη Μαρτίου με αρχές Απριίλου και 3-7 φυλλάρια (μ.ο. 5). Οι τύποι Γ και Δ έχουν όψιμη άνθηση στα μέσα Απρίλιου και 1-5 φυλλάρια (μ.ο. 3). Για να καρποφορήσει η φιστικιά είναι σημαντική η επιλογή του σωστού τύπου (ή των σωστών τύπων) αρσενικών δέντρων για τον δενδρώνα. Η αναλογία φύτευσης θηλυκών-αρσενικών κειμένεται από τέσσερα προς ένα (4:1) έως οκτώ προς ένα (8:1), με συνηθέστερη την αναλογία επτά προς ένα (7:1). Η φιστικιά είναι δέντρο που δεν αντέχει την πολλή υγρασία. Αναπτύσσεται καλύτερα σε κρύο και σύντομο χειμώνα χωρίς πολλές βροχές και μακρύ και ζεστό καλοκαίρι. Οι ρίζες της μπαίνουν βαθιά μέσα στο έδαφος και έτσι είναι εξαιρετικά ανθεκτική στην ξηρασία. Σε περιπτώσεις παρατεταμένης ξηρασίας χρειάζεται αραιά ποτίσματα. Ευδοκιμεί σε εδάφη γόνιμα, ασβεστούχα, βαθιά, με καλή στράγγιση. Είναι δέντρο ανθεκτικό στον παγετό και τις παραθαλάσσιες φυτεύσεις, ενώ απαιτεί αζωτούχες λιπάνσεις
Ποικιλία | Χαρ/κά καρπού | Ωρίμανση |
Αιγίνης | Ο καρπός της έχει μεγάλο μέγεθος και σχήμα επίμηκες-ωοειδές, με κυρτώμενη κυρίως τη νωτιαία ραφή. Ο φλοιός έχει χρώμα κιτρινοπράσινο με έντονη κόκκινη απόχρωση κατά τα 2/3 της επιφάνειας του, στο σημείο που βλέπει ο ήλιος. Το σπέρμα έχει το σχήμα του καρπού, με το φλοιό του έντονα κόκκινο-μωβ κατά τα 2/3 της επιφάνειας του, είναι γευστικότατο και τραγανό. Το σχίσιμο του ξυλοποιημένου ενδοκάρπιου του καρπού είναι μέτριο έως ισχυρό και σε μήκος ίσο με τα 3/4 του μήκους του. | Ανθίζει το πρώτο πενθήμερο του Απριλίου και ωριμάζει τους καρπούς της κατά τα τέλη Αυγούστου. |
Φουντουκάτη | Ο καρπός της έχει μεγάλο μέγεθος και σχήμα ωοειδές-σφαιρικό. Ο φλοιός έχει χρώμα κιτρινοπράσινο, με λευκά φακίδια και με ελαφρά ροζ-κόκκινη απόχρωση, στο σημείο που βλέπει ο ήλιος. Το σπέρμα έχει το σχήμα του κάρπου, με το φλοιό κόκκινο-μωβ κατά τα 2/3 της επιφάνειάς του, είναι μέτρια γευστικό, τραγανό. Το σχίσιμο του ξυλοποιημένου ενδοκαρπίου του καρπού είναι μέτριο έως ισχυρό και σε μήκος ίσο με το 1/4-1/2 του μήκους του. Το ποσοστό των ανοιχτών καρπών σπάνια υπερβαίνει το 40-50%. | Ωριμάζει τους καρπούς της οψιμότερα από της Αιγίνης. |
Νυχάτη | Η ποικιλία αυτή έχει καρπό κυρτό από τη μια μόνο πλευρά και μακρύ όπως της Αιγίνης, αλλά σχετικά με στενότερο πλάτος και πάχος. Όταν ο καρπός ανοίγει σχίζεται μόνο κατά το μήκος της κυρτής του πλευράς, πράγμα που κάνει δύσκολη την απόσπαση του κελύφους με τα χέρια. Έχει μικρό ποσοστό ανοιχτών καρπών και αραιό δέσιμο καρπών. Η ψίχα της είναι επίσης μικρότερη σε μέγεθος εκείνης των καρπών των δύο άλλων ποικιλιών (Αιγίνης και Φουντουκάτη). | Φέρεται σαν ποικιλία με όψιμη άνθηση αλλά με ταυτόχρονα πρωιμότερη ωρίμανση καρπών. |
Ποντίκης | Ο καρπός της έχει μεγάλο μέγεθος και σχήμα επίμηκες – ωοειδές, με ισχυρή κύρτωση της νωτιαίας ραφής προς το σημείο πρόσφυσή του με τον ποδίσκο. Ο φλοιός έχει χρώμα κιτρινοπράσινο με ελαφρά ροζ απόχρωση κατά το 1/3 της επιφάνειάς του, στο σημείο που βλέπει ο ήλιος. Το σπέρμα έχει το σχήμα του καρπού, με το φλοιό του έντονα βυσσινή κατά τα 2/3 της επιφάνειάς του, είναι γευστικό, τραγανό και με έντονα πράσινα κοτυληδόνες. Το σχίσιμο του ξυλοποιημένου ενδοκάρπιου του καρπού είναι ισχυρό και σε μήκος περίπου ίσο με τα 3/4 του μήκους του. | Η άνθηση καθώς και η ωρίμανση των καρπών είναι οψιμότερη κατά 10-15 μέρες από της Αιγίνης. |
Kerman | Ο καρπός της έχει μεγάλο μέγεθος και σχήμα ωοειδές. Το σπέρμα έχει το σχήμα του καρπού και οι κοτυληδόνες του έχουν χρώμα ανοιχτό κίτρινο-πρασινοκίτρινο. Το ποσοστό των ανοιχτών καρπών δεν υπερβαίνει το 80%, ενώ το ποσοστό των κούφιων καρπών είναι 21-24%. | Ανθίζει περί τα μέσα Απριλίου και ωριμάζει τους καρπούς της το 4o πενθήμερο του Σεπτεμβρίου. |
Joley | Το μέγεθος των καρπών της είναι λίγο μικρότερο από εκείνο της Kerman, το δε ποσοστό % των ανοιχτών καρπών της ψηλότερο, ενώ των κούφιων καρπών μικρότερο. | Ανθίζει 3-5 ημέρες νωρίτερα της Kerman και ωριμάζει τους καρπούς της μια εβδομάδα ή και πιο πολύ νωρίτερα της Kerman. |
Mumtaz | Πρόκειται για μεγαλόκαρπη ποικιλία, πολύ παραγωγική με ισχυρή παρενιαυτοφορία και με κιτρινόλευκη καλής ποιότητας ψίχα. Το σχήμα των φιστικιών με κέλυφος, εμφανίζεται από ελλειπτικό έως στρογγυλο. Το ποσοστό των ανοιχτών φιστικιών είναι από 80 – 90% και το άνοιγμα του καρπού είναι συμμετρικό, με βάθος σχισίματος έως τα 4/5 του μήκους του καρπού. Το ποσοστό της ψίχας κυμαίνεται από 52 – 53% και ο χρωματισμός αυτής είναι εξωτερικά πράσινος και εσωτερικά κιτρινόλευκος. | Η ανθοφορία ξεκινά με το πέρας του 1ου δεκαημέρου του Απριλίου και διαρκεί περίπου 10 ημέρες. Η εποχή ωρίμανσης του καρπού ξεκινάει το τελευταίο πενθήμερο του Αυγούστου. |
Sirora | Πολύ καλή ποικιλία, παραγωγική, με το υψηλότερο ποσοστό ανοιχτών καρπών, με ψίχα καρπού πολύ καλής ποιότητας, με σχετικά ισχυρή παρενιαυτοφορία. Το σχήμα φιστικιών με κέλυφος είναι ωοειδές με μονόπλευρη κύρτωση. Το ποσοστό των ανοιχτών φιστικιών ανέρχεται σε ποσοστό 92 – 98% και το άνοιγμα του καρπού είναι συμμετρικό, με βάθος σχισίματος έως τα 3/4 του μήκους του καρπού. Το ποσοστο της ψίχας είναι 56%.
|
Η ανθοφορία εμφανίζεται τον Απρίλιο και ωριμάζει το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου. |
Bronte | Πολύ καλή ποικιλία παραγωγική, με ισχυρή παρενιαυτοφορία με ψίχα καρπού πολύ καλής ποιότητας. Το σχήμα των φιστικιών με κέλυφος είναι ωοειδές με μονόπλευρη κύρτωση. Το ποσοστό ανοικτών φιστικιών είναι 75-88%. Το ποσοστό ψίχας είναι 56%, ο χρωματισμός της ψίχας είναι εξωτερικά πράσινος και εσωτερικά πρασινόλευκος. | Η εποχή ανθοφορίας ξεκινάει από της 8 Απριλίου και τελειώνει στις 19 Απριλίου. Η εποχή ωρίμανσης του καρπού γίνεται στις 18 Αυγούστου. |